donderdag 24 oktober 2013

Wat een water uit de hemel. Ik keek naar Thijs. 'Gaan we naar de treintjes?' vroeg ik. 'Tata,' zei hij opgewekt. 'We nemen de auto, naar het station,' zei ik. Zo gezegd, zo gedaan, vader en zoon, op stap naar de treinen, omdat de zoon van tweeënhalf daar zo gek op is. Aan het station was een rood-wit lint gehangen. 'Geen treinen vandaag,' sprak een vrouw van middelbare leeftijd,' sip. 'En hoe moet mijn tante van 85 nu hier komen?' Probleem, dacht ik. Maar mijn probleem is erger, want hoe leg ik mijn treinverslaafde peuter uit dat de treinen vandaag niet rijden? 'Er stopt een bus die naar het andere station rijdt,' merkte iemand somber op. 'Wat een rotweer he?' Er stopte inderdaad zo'n bus waarmee geduldigen naar Spanje gaan, duurt dan ongeveer drie dagen eer je bent. 'Kijk Thijs,' wees ik. 'Een bus, ga je mee?' Thijs begon te huilen. 'Dein dein dein dein dein!' snikte hij. Ik tilde hem op en parkeerde hem in de bus. 'Dein dein dein dein dein!' gr...ote tranen en steeds harder. 'We zijn er zo Thijs!' probeerde ik hem te kalmeren. 'Het is zijn eerste keer in de bus, 'zei ik verontschuldigend naar de chauffeur. 'Eng eng eng eng mama mama, 'snikte hij hartverscheurend verder. Op mijn schoot kwam hij niet echt tot bedaren. Vele stoplichten, allemaal op rood. En daar eindelijk: het rangeerterrein. 'Kijk, kijk,' riep de chauffeur door de bus,' allemaal trrreinen, grooote geeeele, blaaauwe trrreinen.' De passagiers moesten lachen.Thijs zag de treinen nu ook. Een druppel gleed van zijn wang op mijn hand. De regen kletterde van de ramen. Hij bedaarde wat. Maar op het station bleven de treinen staan om niet meer weg te rijden, hoe hard hij ook zwaaide. 'Gaan we dan een koekje halen Thijs?' probeerde ik deze nieuwe crisis te voorkomen. Hij knikte.'Ham!' zei hij gretig. 'De trein gaat slapen Thijs,' zei ik terwijl ik hem een stukje gevulde koek gaf. Hij accepteerde mijn opmerking. 'Trein moe,' zei hij rustig. 'Ja, de trein is moe en moet slapen.' Nu slaapt de kleine man en droomt van grote gele en blauwe treinen, hij heeft er ook al een mooie tekening van gemaakt.

zondag 6 oktober 2013

NASA expositie Human Adventure 2 augustus 2013

Het is smoorheet, een graad of 30, als we de hal van het Beatrix theater in Utrecht betreden. Maar eigenlijk is het niet zo verkeerd, want in die ruimte is het koel en donker. We gaan de roltrappen op die verschillend kleuren en komen in een spaceachtige omgeving. Hier is door ruimtevaartorganisatie NASA een tentoonstelling ingericht over hun ruimtereizen en hun ruimtereizigers. Kijk, ik ben hier heengegaan om de volgende reden. Ik werd in 1967 geboren, net op het moment dat men de sprong naar de maan ging wagen. Die hobbel werd genomen in 1969. En slechts drie jaar later, in 1972, was het maan avontuur al weer voorbij. Ik heb er een herinnering aan. Ik ben bij oma en zie op de televisie de maanmannen grappige sprongen maken op de maan. En natuurlijk wilde ik dat zelf ook. Maar plotseling was het over. De raketten verdwenen uit het zicht en niemand sprak er meer over. Alleen de herinnering bleef aan de prachtige witte Apollo raket, aan dat stoom dat eruit kwam en aan die mannen in die witte gehelmde pakken. En pas dit voorjaar las ik dat de NASA wat zaken uit de mottenballen had gehaald, misschien wel uit spijt dat ze de maan gewoon hadden laten hangen, letterlijk. Ik ben vandaag met Anja, mijn vader en mijn nichtje Isabeau, ze is negen, maar ze vindt zo ongeveer alles interessant, dus zeker dit Human Adventure, zoals men de tentoonstelling heeft gedoopt. Allereerst de entree in het restaurant. De futuristische kleuren doen aan een science fiction film denken. Zelfs de prullenbakjes hebben de vorm van een raket en Isabeau drinkt uit een astronautenpakje met een zuigsysteem en wij eten gevriesdroogd ijs, dat wel naar ijs smaakt, dat wel. Op de achtergrond draait de oefenturbine voor de zwaartekrachtversneller. Daar kun je plaats in nemen, maar geen van ons durft dat aan. De kracht in de centrifuge is 2G, wat wil zeggen dat je twee keer zo zwaar wordt tijdens het rondslingeren. Op de kermis staan heftigere apparaten dus dit valt mee. Ik heb wel kaartjes dus ik zoek een ander slachtoffer. Precies om 12 uur gaat het tijdslot er van af. We kunnen binnen gaan. Ze hebben de bovenkant van de installatie naast de raket nagebouwd. Zo zijn de astronauten in hun claustrofobisch kleine onderkomen gestapt. Wij vervolgen onze weg langs een vergeelde film uit 1920. Daarin liggen een aantal ruimtereizigers in een raket. Ze liggen gewoon op bed, net als thuis. Een van hen haalt een handeltje over en boem! Ze schieten de ruimte in. ‘Dat kan toch helemaal niet,’ zegt een slim jongetje naast me. De ruimtebewoners grijpen naar hun keel en drie van hen komen op een vreselijke wijze aan hun einde. Komt dat zien! De expo toont de worsteling van de ruimtereizen met allerlei problemen. Bijvoorbeeld: hoe gaan onze dappere space ridders poepen? Daarvoor ontwierp men diverse zakjes die tussen de benen worden gehangen en een speciale toiletpot. Voor de reis moet de held eerst oefenen op zijn potje, om goed te mikken, anders zou zijn drolletje door de ruimte kunnen gaan zweven. Onder het potje zit een camera en een projectleider kijkt op een scherm naar de billen van de cowboy om te zien of hij goed mikt. Als u het niet gelooft: bel Andre Kuipers, onze laatste astronaut. Isabeautje moet er hard om lachen. Er waren natuurlijk nog vele andere problemen, zoals de enorme temperatuurverschillen in de ruimte. Het pak moest kunnen verwarmen en kunnen afkoelen, want het kan op de maan -150 C zijn, maar ook +150 C. Er moesten handschoenen worden bedacht en iemand bedacht zelfs een balpen die zonder zwaartekracht kan schrijven. In de hal staat ook een maanwagentje en die is veel groter dan ik ooit gedacht had. Hij heeft het formaat van een bestelbus. Knap dat ze dat in de maanlander hebben weten te vouwen. In eerste instantie konden ze al nergens ruimte vinden voor de vlag. De vlag kon uiteindelijk wel mee maar er waren ook wat zorgen over, want op de maan is geen wind dus moest ereen uitklapbaar stokje aan. Isabeau rent op een grote bol af die voortdurend verandert in een andere planeet. Jupiter, Venus en Mars komen voorbij. Waarschijnlijk komt de mens nog weleens op Mars, maar niet op de andere planeten, want die zijn of te heet, te giftig, te koud of gewoon te ver weg. Mars wordt al langer verkend door onbemande karretjes, die kun je op internet zien. De meest recente is Curiosity genoemd. Ik zie het slimme jongetje weer en geef hem het kaartje voor de versneller, maar wat een pech voor het ventje: hij is te klein, en alleen zijn broertje mag erin. Het mooiste ding vond ik de maanlander. Dat was een apparaat ter grootte van een lift, waarin de astronauten moesten staan, want er was geen ruimte voor een stoel. De ene astronaut keek uit het raampje en de ander zei hoever weg het oppervlak was. Tijdens de allereerste trip keek astronaut Armstrong uit het raam en hij zag dat waar hij wilde landen nooit zou gaan lukken: veels te veel rotsen. Daarom besloot hij het vliegtuigje verderop te parkeren. Maar omdat hij maar een klein tankje brandstof had verstookte hij zowat alles voor hij was geland. En met veel gevoel voor dramatiek sprak toen de leiding op aarde: heee jongens, we zijn hier bijna blauw aangelopen van de spanning! Vanwege dit soort dramatiek zijn er complot theorietjes ontstaan over de landing die een Hollywood productie zou zijn geweest. Ik geloof ze niet, want voor de lancering en de rest waren jarenlang volksstammen aan het werk producten te bedenken. Zoals inderdaad: het astronautenvoer. De huidige stand van zaken komt ook een beetje aan bod: satellieten en kunstmanen en elektronica veel uit Nederland. Spul om licht van sterren te kunnen meten, zwarte gaten in kaart te brengen en misschien ook wel aliens aan het praten te krijgen. Er is zelfs een hoekje ingericht voor de bouw- je- eigen- raket maniakken. Als u weleens iets over ziet schieten, het is geen UFO, het is de rocketclub. Soms vliegt de maker een stukje mee. We staan weer op aarde, die heet aanvoelt. De lucht is blauw, de vogels zingen op onze unieke planeet. Wie van jullie weet waarom we de achterkant van de maan nooit zien? NASA Human Adventure is nog even in Nederland in de jaarbeurs in Utrecht en reist dan verder over de blauwe planeet.