Zomaar een prachtige ochtend, september,
in Amsterdam,
op de brug,
van de Marnixstraat,
vrolijke gezichten,
op het water.
Ze groeten
Amsterdam,
ondeugende stad,
stad zonder leeftijd,
blijf onder mijn jas,
geef me je lach.
Stad.
in Amsterdam,
op de brug,
van de Marnixstraat,
vrolijke gezichten,
op het water.
Ze groeten
Amsterdam,
ondeugende stad,
stad zonder leeftijd,
blijf onder mijn jas,
geef me je lach.
Stad.
Kris en Lisanne op 1 april 2014. De foto is overgenomen van de koudekaas blog.
Maandag 31 maart 2014
Lisanne zit niet goed in haar vel vandaag. Ze heeft erover in haar dagboek geschreven. Ze wil het liefste naar huis, ze heeft er genoeg van. Ze heeft een pittige heimwee aanval.
En vandaag
ging het ook nog eens helemaal niet goed. Wat gebeurde er?
Na het
ontbijt gingen de meiden naar hun nieuwe werk. Toen ze daar aankwamen was de
ontvangst door de leider van de kinderopvang ijzig. ‘Nee,’ zei ze. Ze had geen werk voor de
meiden. Nee, ze kende hun namen niet. Nee, ze moesten maar gaan. En hoewel de
vrouw in het Spaans sprak, begrepen K&L dat het een verloren zaak was.
Weggestuurd als een klein kind. Er was iets helemaal fout gegaan. Wat? Daar is
nooit onderzoek naar gedaan.
Boos
verlaten K&L de opvang. Ze gaan terug naar het gastgezin en vertellen
overstuur van het probleem waar ze niets van begrijpen. Direct wordt er door
mensen actie ondernomen met resultaat: volgende week, maandag 8 april kunnen
zij starten bij een ander vrijwilligerswerk.
De
vriendinnen hebben een week over. Ja, een week in Bocas is zo voorbij, maar wat
doe je in een dorp als Boquete? Wachten? Ze spreken erover en besluiten wat
tochtjes te plannen. Er is een vulkaan en misschien kunnen ze ook wel naar de top
van de Mirador. Dat is een berg met bovenop uitzicht op zowel de Pacific als de
Atlantische Oceaan. De tocht naar boven duurt twee uur. Bij elkaar vier uur. Maar
K&L zijn verstandige Hollandse meiden en dus willen ze een gids. Van bergen
en jungle weten ze niet veel. Ze zijn geboren in Nederland, een laag land van
polders, tegenwind, mist en slootjes,
maar zonder bergen. Nee, ze gaan niet alleen wandelen. Dat vertellen ze aan
meerdere getuigen.
De
bekendste gids in het dorp is een zekere F. Hij begeleidt toeristen door het
hooglandwoud en meestal naar de Mirador. Het is overigens best een druk gebied
rond die Mirador. Op het enige pad lopen lokale bewoners, backpackers en
boeren. Verdwalen op dat pad is eigenlijk uitgesloten en je komt altijd wel
iemand tegen. De maandag en de verdere dagen vallen in een droge periode. De
rivieren in het bos zijn redelijk rustig. Als het regent kunnen ze namelijk kolkend
gevaarlijk worden.
De maandag
gaat verder voorbij. Ze eten bij het gastgezin. Ze weten niet dat er enige
jaren voor hun bezoek een jonge backpacker zomaar verdwenen is, toen hij ’s
avonds even naar buiten ging. Ze weten niet van een bende van jongemannen, van
wie er twee in de weken na hun komst, zullen worden vermoord. En zelfs de
taxichauffeur zal op een vreemde manier aan zijn einde komen. Zij weten dat
allemaal niet. Ze weten niet hoe het gevaar onder de oppervlakte schuilt.
Zonder dat
besef liggen ze ’s avonds op de tafel van een masseur om de stress weg te laten
masseren. In bed schrijven ze in hun dagboeken over de mislukte dag met het
mislukte plan. Maar in die woorden schuilt ook hoop dat het weer goed zal
komen. Lisanne schrijft nog: 1 april in haar dagboek. Haar laatste woorden,
daaronder blijft het leeg.
Ze doen
het licht uit en wensen elkaar goedenacht.
Mijn informatie is gebaseerd op de bronnen van Scarlet, gepubliceerd op:
https://koudekaas.blogspot.com/
Schilderij van Annemieke van Bugnum
Gezien: expositie Hoorn, Open Monumentendag, 13 september 2025
Het centrum van Hoorn was vandaag gezellig druk met een
markt en een dag waarop de talrijke monumenten van de IJsselmeerstad geopend
waren voor het publiek. Ik koos er vandaag voor om naar de gezamenlijke expositie van een
groep Hoornse kunstenaars te gaan in het Buismangebouw.
Het Buismangebouw is een voormalige lagere school in de Muntstraat.
Een heerlijk gebouw voor kunstenaars vanwege de grote, hoge ramen en de statige
trappen. Op de eerste verdieping vind ik een atelier dat gedeeltelijk wordt
gebruikt door Annemieke van Bugnum. Zij is professioneel kunstenaar en is blij
met deze ruimte. ‘Ik heb uitzicht op een prachtige boom,’ wijst ze naar buiten.
Naast dat raam, boven de trap hangt een prachtig schilderij waarop twee oudere
mannen aan een tafeltje zitten. ‘Ik probeer een tafereel te vangen dat verbinding
oproept,’ zegt ze. ‘Deze twee mannen stralen ook een soort rust uit. Ik heb ze
bewust niet helemaal uitgewerkt, dan blijft het een beeld waar je naar blijft kijken.’
De mannen zijn in een soort helder blauw gevangen in een Zuid-Europees land. In
een dorp waar de tijd heeft stilgestaan.
‘Maar beneden in de
hal hangt ook een werk van mij, dat een andere uitstraling heeft. Daarop staat
een meisje met een koptelefoon. Ze heeft zich afgesloten voor het geweld in de
wereld.’ Dit werk roept inderdaad vragen
bij de kijker op. Het is logisch dat mensen zich afkeren van alles wat er
gebeurd. Dus: hoe ga je met alle ellende om?
Op de ezel staat een schilderij van een lieflijk tafereel
aan een mediterrane kust. We kijken er samen naar. Is het af? Dat wil Annemieke
liever niet, want dan is het een saai verhaal van een dorp in de zon. De
rechterkant is een witte vlek. Ze weet nog niet hoe ze er verder mee zal gaan.
Ik neem afscheid en ik betreed het naastgelegen atelier. Het
is stil, geen kunstenaar en geen bezoekers. Er heerst een heerlijke rust. Een
bankje, een vloerkleed, een ezel met een schilderij dat niet af is. Een paar
schoenen op de vloer, fotocollages aan de muur. Een contemplatieve plek. In het
midden staat bakken met tere, jonge planten. Of het kunst is, weet ik niet.
Plotseling komt een kunstenaar binnen. Dat is Pascale
Kouthoofd. Ze is slank en draagt een pet. Ze vraagt of ik wil plaatsnemen op de
bank. We spreken over de stilte in de ruimte, hoe mooi dat is. Als de stilte in een oude kerk.
Het is een mooi gesprek over kunst die ontstaat en dat vandaag toch het
belangrijkste is. Pascale maakt fotocollages. Het ziet er fraai uit. Het laat
zich lastig door mij omschrijven, merk ik nu. Maar mooi is het wel.
eigen foto 8 september 2025
Kris en Lisanne (2)
In deze serie schets ik een kort beeld van de geschiedenis rond de twee in Panama verdwenen Nederlandse meisjes Kris (21) en Lisanne (22). Ik doe dit op basis van het grondige onderzoekswerk van Scarlet en ik verwijs ook naar haar pagina. Die is: https://koudekaas.blogspot.com/
Nadat Kris en Lisanne een reis van maar liefst 24 uur hebben
gemaakt, zijn ze eindelijk op hun bestemming aangekomen in Bocas del Toro, in
Panama. Het is inmiddels 15 maart 2014.
Ze verblijven samen met internationale jongeren twee weken in een
hostel. Op de foto’s die er van zijn, is het een gezellige boel: samen
volleyballen, bier drinken, in zee zwemmen, snorkelen. De vakantie van je
leven. Ze ontmoetten er ook twee Nederlandse jongens. Op de foto’s lijken de
meiden soms wat verlegen om zich heen te kijken. In ieder geval is het een
onbezorgde tijd. Geen vuiltje aan de lucht, zo lijkt het. Ze sturen berichten
naar het thuisfront dat het goed gaat. Ze blijven altijd contact houden en ze
zijn voorzichtig: altijd met zijn twee, geen opzichtige sieraden, vertellen aan
iemand waar je bent en waar je heen gaat. In hun dagboeken schrijven ze over
deze mooie tijd.
Maar na twee weken is deze vakantietijd over. Ze vertrekken
op zaterdag 29 maart met een bus naar het
plaatsje Boquete waar ze vrijwilligerswerk met kinderen zullen gaan
doen. En tegelijk zullen ze Spaans bij gaan leren. De NOS meldde in die tijd
dat zij alleen voor de Spaanse les in Panama waren. Dat klopt niet, hun
belangrijkste doel was het vrijwilligerswerk.
Ze verblijven in Boquete bij een familie. Een gastgezin. De
periode is vier weken. Ze hebben hun eigen slaapkamer, die aardig ruim is. Een
grote kast, waarin ze hun kleding netjes opgevouwen in leggen. Zo is te zien op
de foto’s. Kris en Lisanne bleven ook op vakantie geordend en gestructureerd.
Geen rare fratsen. Ze houden van dansen en uitgaan, maar wel op tijd thuis. Dit
zijn belangrijke dingen om van hen te weten, voor de verklaring van hun
verdwijnen.
In het gastgezin zijn ook kinderen. We hebben enige foto’s
van het huis. Allereerst een plaatje van een woonkamer. Bedenk dat er op drie,
eigenlijk vier manieren foto’s van deze reis zijn. Ten eerste van een Samsung
smartphone, ten tweede van een Iphone 4, ten derde van een Canon
kleinbeeldcamera. En dan zijn er tenslotte ook nog opnames van derden. We
hebben niet alle opnames. Sommige zijn uitgelekt, sommige van de televisie
overgenomen. Het is een bonte verzameling uit allerlei hoeken en gaten. Vooral
anonieme hoeken en gaten.
Laten we even kijken naar hun tijdelijke woning. Lisanne maakte opnames met haar Canon, van de woonkamer. (Foto 464). Een nette kamer, met een bankje en een kinderstoel. Wat opvalt is dat er niemand anders is. Is het ochtend? Er is geen tijdstempel. Elke foto heeft in de files een tijdsaanduiding, maar van deze foto hebben we die niet. Omdat de voorgaande foto’s overdag zijn gemaakt, in een parkje, ga ik ervan uit dat dat zondag was en dat we op deze foto dus getuige zijn van maandagochtend 31 maart 2014.
Ik zei al: er is niemand anders in het huis, dat is raar
voor een familie. Waar zijn die mensen? Het kindje moet toch ook eten en wordt
vroeg wakker.
Na foto 464 gaat Lisanne naar de gang en maakt daar een
saaie foto van. Waarom ze dat doet? Geen idee. Maar het geeft wel een beeld van
hun leefruimte. Ook hier geen andere mensen. Het is een donker, ongezellig huis, vind ik.
Nadat ze de gang heeft vastgelegd, loopt ze naar de keuken
en fotografeert Kris, schuin van opzij. Die foto (465) heeft een zeer slechte
kwaliteit. Het hoofd van Kris lijkt er wel opgeplakt. Haar ogen zien er, als we
het vergroten, dof uit. In haar hals is een rare afsnijding van fotomateriaal.
Is er geknoeid met deze foto? In een hoek lijkt een hond of een kat te zitten.
Ik meen ogen en oren te zien.
Lisanne legde hier het verblijf vast. Ze begon met een foto te maken van haar slaapkamer.(foto 461) Op het bed is de bruine rugzak van Kris te zien. Ze maakte nog een foto van de deur, waarnaast haar rugzak en hun wandelschoenen. Terwijl ze naar de woonkamer liep, maakte ze een stiekeme opname van Kris, die in de keuken zat. (foto 463)
Die foto heeft ook een slechte kwaliteit, terwijl het gemaakt is met een Canon. Een apparaat met een hoge scherpteresolutie. Iemand heeft het aantal pixels bewust verminderd. Ik weet niet waarom. Maar zulke slechte foto’s maken met een Canon, dat kan helemaal niet. Op de foto is ook nog een boek te zien. Is dat een dagboek?
Tussen foto 460, een lunch op zondagmiddag in Boquete, en de
Lisanne- in- de -maandag-ochtend- prenten, zijn
met de Canon geen andere foto’s gemaakt.
In het volgende stuk volgt het verdere, dramatische verloop van
maandag de 31e maart 2014.
Lees alle details op: www. koudekaas.blogspot.com
Lisanne Froon en Kris Kremers in Panama
De verdwijning van Kris en
Lisanne (2014, het begin)
Op 1 april 2014 verdwenen tijdens een wandeling in Panama,
twee jonge vrouwen. Dit waren de reisgenoten Lisanne Froon (22) en Kris Kremers
(21). Zij werden nooit teruggevonden. De informatie over hun noodlottige tocht
zit vol vreemde, onverwachte en vooral
tegenstrijdige feiten. Wanneer je alles leest over deze zaak, bekruipt je het
gevoel van een mysterie dat zijn weerga in de geschiedenis van vermiste personen
niet kent. Ik probeer voor mezelf en ook voor u lezer, een paar feiten op een
rij te zetten. Als u nieuw bent in deze casus, kunt u hier iets aan hebben.
Daarna kunt u verder lezen op de uitstekende en zeer goed gedocumenteerde
website:
https://koudekaas.blogspot.com/
Deze website is gemaakt door R. Scharlaken (Scarlet) die van de zaak haar levenswerk heeft gemaakt. Vrijwel alles wat ik hier schrijf, is afkomstig van haar pagina. Mijn doel met dit stuk en volgende is aandacht vragen voor de zaak. Ik heb geen mogelijkheid dingen te onderzoeken. Ik heb het antwoord ook niet op de vraag wat er met het tweetal is gebeurd. Ik wil alleen niet dat ze vergeten worden en ik hoop natuurlijk dat er ooit antwoorden komen op de vele vragen.
Nederland, 2014:
Twee meisjes uit het mooie plaatsje Amersfoort besluiten
naar Midden-Amerika te reizen. Ze werken daar samen in een restaurant in het
centrum, genaamd: De drie pandjes, waar het echt gezellig is.
Ik ben een aantal
keren geweest in Amersfoort geweest en
ja: het is er echt leuk. Veel studenten, een vriendelijke sfeer en hier en daar
in de stad, voor de liefhebbers, wat overblijfselen van lang geleden: een oude poort, een muur, en een slingerend patroon van straatjes.
Er hangt een
optimistische sfeer in de stad, die in de buurt van Utrecht ligt. Vrouwen
kunnen redelijk veilig over straat en de criminaliteit is niet hoog.
Hoe is het leven
in Nederland? Het is allemaal goed geregeld in het platte land, met welgeteld één
enkele berg: de St. Pietersberg. De welvaart is redelijk verdeeld en de mensen
over het algemeen gelukkig. Het weer kan soms tegenvallen, want het wil nog
weleens regenen. De steden zijn druk. In het piepkleine landje zijn meer
fietsen dan mensen. En die fietsen bewegen zich op mysterieuze wijze om elkaar
heen. Op de fiets wordt ook werkelijk van alles vervoerd. Vrouwen en mannen
zijn bijna gelijk en de Nederlandse man is niet snel beledigd. Er zullen onder
de Nederlandse mannen wel types zijn met machoneigingen, maar het zijn er niet
veel. Ook is het gebruikelijk in Nederland elkaar direct op zaken aan te
spreken en ook snel over private zaken te beginnen, zelfs met onbekenden.
De meisjes waar ik
het over heb zijn Kris en Lisanne. Ze zijn 21 en 22 jaar oud en ze hebben
allebei, in een vlot tempo, een studie voltooid. Kris een culturele studie en
Lisanne een studie in de psychologie. Ze vinden elkaar, zo schat ik in, in een
match van hun twee karakters. Kris is extravert, altijd in gesprek met iedereen
en ze houdt van theater en gek doen. Op de foto’s die wij van haar kennen zien
we haar vaak een uitdagende pose aannemen. Lisanne heeft een heel ander
karakter: ze is introvert en twijfelt vaak over van alles. Ze is huiselijk en
tegelijk heel sportief: ze speelt volleybal op een hoog niveau en ze wordt
zelfs kampioen met haar team. Samen zijn Kris en Lisanne een goed stel, zo
ontdekken ze. Lisanne kan heel goed luisteren en dat is prima voor de
spraakwaterval die Kris is. Omgekeerd helpt Kris Lisanne meer de wereld in.
Lisanne heeft verder geen vrienden, dus dat komt ook goed uit. Zo kan ze samen met
haar vriendin leren haar vleugels uit te slaan.
Kris komt
waarschijnlijk met het idee om op reis te gaan naar Midden-Amerika. Ze is al in
Peru geweest en ze is er verliefd op geworden. Ze vraagt of Lisanne mee durft.
Lisanne stemt in. Ze gaan op vakantie naar Panama. In Panama is namelijk een
organisatie waar ze vrijwilligerswerk kunnen doen en ze kunnen er Spaans leren.
Ze besluiten de zes weken vakantie op te delen in twee stukken: eerst naar een
plaatsje dat Bocas del Toro heet en daarna naar een ander plaatsje dat Boquete
heet. In Bocas zullen ze gedurende twee weken alleen vakantie en de vrijheid
vieren, in Boquete zullen ze het vrijwilligerswerk doen.
Ze sparen voor de
reis, ze zamelen geld in voor spullen voor de vrijwilligersorganisatie en
verheugen zich op alles wat komen gaat. In maart 2014 zullen ze gaan vertrekken
voor de reis van hun leven.
Over de periode
voorafgaand heeft BNN een reportage gemaakt. Deze ging over het leven van
Lisanne. De reportage heet: ‘Break free’ en je kunt deze vinden op internet. In
de reportage vertellen ooggetuigen over
wat Lisanne voor een meisje was. Er zijn ook nog enige opnames van haar
bewaard waarin we haar horen spreken. Ze oogt lief en gevoelig. Maar ze wilde
deze reis per se maken, dat had ze met zichzelf afgesproken.
Voor Kris is een herdenkingspagina gemaakt op Facebook.
We zien een paar foto’s van haar en wat geposte berichten. De link is: https://www.facebook.com/kris.kremers.1
Helaas ontbreken op deze pagina berichten die zouden
kunnen gaan over haar motivatie om deze reis te maken.
Op YouTube kunt u ook veel video’s vinden die door
Scarlet over deze zaak zijn gemaakt.
Ik adviseer u wel niet alles in één keer te bekijken,
daarvoor is het allemaal veel te uitgebreid en te complex.
Maar hoe dan ook,
twee Nederlandse meiden, goed opgeleid, jong en mooi gaan op reis. Ze zijn niet
gewend aan bergen en hoogte en ze spreken geen Spaans. Ze zijn opgevoed in de
Nederlandse cultuur en dat betekent dat ze nogal precies zijn met tijd. Te laat
komen is not done. We zullen in een later stuk, dat ik zal schrijven, zien dat
dit nog een belangrijke rol gaat spelen.
Kris en Lisanne zijn ook niet bekend met het fenomeen: manana, manana Dat zoveel betekent als: morgen kunnen we
de dingen ook wel doen. In Nederland worden de dingen vandaag gedaan en niet
morgen.
Tot zover nu deze eerste inleiding. In het volgende stuk wil ik op een rij zetten welke spullen Kris en Lisanne mee op hun reis nemen. Dit op basis van de foto’s die Scarlet heeft verzameld.
https://koudekaas.blogspot.com/
Elvis, de kakatoe, Amsterdam Centraal
Lieve jongen uit Argentina
Overdag ging ik slapen.
Soms werkte ik als metselaar. Ik heb dit huis in Hoorn zelf gebouwd. Leefde
hier met Cynthia. Zij is overleden, anderhalf jaar geleden, si.
Nu alleen verder. Soms
vissen met mijn zoon Rob. Vorig jaar nog. Of twee jaar geleden. Spijt? Ik heb nergens
spijt van. Slechte dingen gedaan. Maar geen spijt.
Ik kom van Argentina. Ik
ben al lang niet meer geweest daar. Ook geen contact. Si. Buenos Aires. Mijn
naam is Diego. Si, mi madre heeft me genoemd naar Maradona. Geen grotere dan
Diego Maradona.
Maar ik mis Argentina
niet. Ik heb vorig jaar een vogeltje gekocht. Chico. Die is mijn vriend. In de
laatste uren. Zingt heel mooi. Bueno. Vandaag niet. Si.
Vandaag is het weer
slecht. Regen.
Regen wel goed voor die
planten.
Liever zon. Ik heb vijf
jaar binnen gezeten. Si. Je begrijpt?
Het was dom.
Ik heb iemand…
Ik werkte op een steiger
in Purmerend. Si.
Met metselaar. Ook een
oudere man.
De man zei lelijke dingen
tegen me: ‘Stomme Argentino. Varkenskop. Hijo de puta. Ik liep op de man af. En
kiept een bak cement over hem. Si.
Hij vocht mij. Sloeg
me met die baksteen. Toen hij struikelde en viel. Tien meter naar beneden.
Ongeluk.
Ik ben bij zijn vrouw en
kiendjes geweest. Drie dochters, mooie dochters.
Alles uitgelegd. Ze bleef
boos ook toen ik uit de prison was.
Heel jammer.
Zulk ding gebeuren.
Geen spijt.
Je moet niet zulke dingen
zeggen. Tegen mij. Niet doen, si. Korte lontje.
Maar geen spijt.
Ik ben een zieke man. Heel
ziek. Oog in oog met de dood.
Ik zeg je, straks komt de
dokter. En nog een dokter. Dos, si.
Om…
Vind het moeilijk. Si.
Afscheid nemen van je
leven. Afscheid nemen van de mens om je heen.
Kinderen, zoon.
Laatste keer naar buiten.
Kijken naar de wolken, de
blauw lucht, de groen gras, de sol.
Ik geloof.
Maar is daarboven ook een
mooi blauw lucht?
Ik weet niet.
Laatste keer een koffie
drinken.
Straks om tien uur, ik ga
vliegen. Zo zie ik dat.
Een enkele prachtige
vliegreis.
Betaald door verzekering.
Si.
Spijt.
Ik heb maar één ding
spijt: klein dingetje.
Lang geleden.
In Buenos. Een meisje.
Nee, ik heb haar niet vermoord.
Ze was mooi.
Doria Vera.
Zij mij ook leuk vond.
Ik was een kiend. Si.
Mooi lach had zij.
Na voetbal River Plate en Boca Juniors, zag ik haar. Hart
ging boem boem.
Maar ik was met mijn
vriend en hij was mijn beste vriend.
Hij liep op haar af. Ging
dreigen. Tegen haar duwen. Pesten.
Ik bleef staan. Ik wilde haar beschermen, maar deed het niet. Hij kneep in haar arm. Zij
rende huilend
weg. Heel geschrokken.
Daar heb ik spijt van.
Dat ik niets deed. Tegen
die rotzak.
Dat ik het niet opnam voor
haar.
Spijt. Echt spijt.
Ik hield van haar. Echt. Madre,
het is zo. Si.
Ik heb haar niet meer gezien.
Ik had hem een klap moeten
geef.
Haar moeten koesen. Koes
ja. Si.
Was dat een vriend?
En waarom dat lief meisje?
Doria Vera.
Zo lief, Doria Vera, ik
kom bij u.
Ik hoorde zij is
overleden.
Ik hoop dat ik haar straks
zal zien.
Om een uurtje of tien.
Dat ik het uit kan leggen.
Dat ze me vergeeft, ik kan
niet wachten.
En misschien ik zie ook Maradona,
samen voetballen.
En de metselaar. Lekker
nog even knokken, si.
En Cynthia, mijn lieve
vrouw.
Maar Doria Vera. Hier is
een foto van haar, zie je het Chico?
Mijn zoon zal goed voor je
zorgen. Hij wil niet hier zijn.
Ik heb mijn haar gekamd.
Mooie hemd aan.
Huis is schoon. Daar is de
bel, daar zijn de dokters.
Don't cry for me Argentina.
Dag lieve Chico, ik ga op reis.’