Zeilreis met Freedom 12-7-2000
’s Avonds om ongeveer 22.00 h. zijn wij uitgevaren met het jacht ‘Freedom’. Het was
al donker en er stond een aardige bries.
Het jacht is ongeveer 13 meter lang, dus op de grote plas, die de noordzee is, betrekkelijk
nietig.
Ons reisdoel is allereerst Lauwersoog. Van daar varen wij naar Larvik.(Noorwegen)
Wij doen mee aan de Colin Archer Memorial race, een zeiljachtenrace. Aan onze boot
zit een bordje met nummer 1201. Doen er zoveel boten mee ? Ik weet het niet.
Het leven hier aan boord is relaxed, sommigen zeggen Het zwitserlevengevoel, doch
bemeten is de ruimte. Zeg maar ‘krap’.
Het schip heeft een grootzeil en een fok. Deze nacht staan beiden erop.
De leden der bemanning,dat zijn er zeven, worden geacht in groepjes van twee, en eentje
van drie, de wacht en het roer te houden. De schipper is niet verplicht wacht te lopen,
maar dient wel geraadpleegd te worden, bij twijfelgevallen.
De deelnemers op de Freedom zijn: Maarten, de schipper en de opstappers Jos, Bas,
Maria, Manon, Gerard, Catelijne en ikzelf. In een enkel geval worden de aanwezigen
bij hun tweede naam genoemd. Maarten heet zo nu en dan Ketel, Jos Joske, Manon Blom,
en Gerard the killer. (omdat hij altijd maar door gaat) Mijn naam houdt u nog even te goed.
Net als in een auto voert een boot ’s nachts geen boordverlichting,dus is het stikkedonker.
*
Schrijver dezes is vannacht, na het uitvaren, niet zeeziek geworden, doch ik heb wel een
paar keer mijn hoofd gestoten, want het is bijzonder schommelig. Probeer eens een broek
aan te trekken op zo’n schip. (Er is altijd een moment dat je op een been staat,komt er net
een golf...) Door iemand word ik een wonder der natuur genoemd omdat ik niet ziek word.
Ze vergeten dat ik wel degene ben met het record ‘omvallen’. Zo plofte ik onlangs op de
kaartentafel en dat terwijl Maarten daar bezig was. En weer een andere keer belandde ik
bij Bas op schoot.
Voor vertrek werd ik door de vriend van mijn zus uitgelachen omdat ik een muts en hand-
schoen mee ging nemen, maar die arme jongen weet echt niet, hoe koud het op zee kan zijn.
Er zijn nu een aantal deelnemers zeeziek geworden, wat jammer is, maar ik geloof dat het
nu alweer beter gaat. De wind is bf 3 uit het zuidwesten, dus dat valt mee. Veel schepen
zijn er ook niet op zee. Als me nog iets te binnen schiet, schrijf ik dat later wel op, voor nu
voel ik me lichtelijk gebroken.
*
Vrijdag 14-7 10.30 h.
Even de gebeurtenissen in de juiste volgorde: gistermiddag nam de wind iets toe in kracht
en het werd bewolkt(er). Ik had al verteld dat we naar Lauwersoog varen en dat is ook gebeurd. Op een gegeven moment zijn we het volgende gaan doen:
De wind valt in het zeil in een zeer scherpe hoek.
( minder dan 40 graden) Op deze manier kan een
hoge snelheid worden bereikt .Alleen komt de boot erg schuin te hangen en daar moet je aan wennen. Bovendien spat het boegwater lekker
fris omhoog. (Dat komt goed uit, want je wil niet weten hoe ‘schoon’ wij eruit zien)
Om op Lauwersoog te komen varen wij aan de eilanden voorbij, maar niet over de waddenzee.
Dus als volgt:
Vanaf 5.00 h. hebben we de motor er ook gezet omdat de stroom tegen was ( die moet je
van de bootsnelheid aftrekken) Het grootzeil bleef erop zitten. Denk er dus aan dat het heel
belangrijk is de stroom erbij op te tellen of af te trekken (tenzij er geen stroom is natuurlijk)
De snelheid wordt gemeten over de grond, voor alle duidelijkheid:
De stand van zaken met betrekking tot de wedstrijd:
De commissie van de CAM-race heeft de boot gekeurd, de zeekaarten bekeken (of ze zijn
aangepast naar de nieuwe situatie) de zwemvesten gezien en alles goed bevonden. Omdat er
een groot aantal jachten tegelijk vertrekken,moet er aan bepaalde veiligheidseisen worden
voldaan. Ook omdat de beroepsvaart geen last mag hebben van de pleziervaart.
De douane is ook langs geweest en er is uitgeklaard. Dus kunnen de kurken van de flessen.
14-7
Vanmorgen om 7.00 is de boot ‘geschut’ in de sluis. We hebben vannacht buiten gelegen
en aangezien ereen hoogteverschil is, is er voor de jachthaven een sluis.
Stel je even voor:
Door de sluisdeuren een stukje open te zetten wordt het peil in de sluis evenhoog als daarbuiten (scheelt 1,5 m) en kan de boot naar binnen varen.
*
Tonnetjes
Op zee wordt in bepaalde gevallen gebruikt gemaakt van betonning. Vaargeulen
maar ook havenmonden worden aangegeven met tonnen, die eveneens op de kaart
staan. Er zijn heel wat soorten (bijvoorbeeld de groep kardinalen) en vaak hebben
ze een andere kleur of een ander licht. De tonnen worden soms verlegd en dan moet
de kaart ook worden aangepast.
****Gehoord in de jachthaven: “Wat bent u aan het doen ?”
“Ik naai het achterlijk dicht..”
14-7
Vandaag de ‘juiste’ koers berekend en uitgezet door Bas en Gerard. Zorgvuldig alle
getijdenboeken erbij om uit te rekenen waar en wanneer de stroom erbij gepikt kan
worden. Ook ontdekt dat ereen stroom is die als het ware ronddraait per etmaal.
Catelijne, Manon en Maria liftten naar Dokkum want in Lauwersoog is natuurlijk weinig
te beleven, afgezien van de boten.We hebben wat gedronken gisteravond,in een tot cafe
verbouwde keet,genaamd ‘het roode hooft’.Daar vertelt Catelijne mij dat ze zich niet zo
gelukkig voelt met de tocht,maar dat het niet aan ons ligt.
In de sluis, om een uur of 1800, was het weer dringen en ruzie maken met een paar ‘haantjes’,door ons de testosteronboot genoemd. Na het gedrang meerden we weer aan
in de buitenhaven.
Zaterdag 15-7-2000
Catelijne is van boord gegaan en opgehaald door haar vriend,die het toch wel een heel
eind rijden vond.Dit is ook echt het einde van de wereld. Manon, haar goede vriendin,
blijft wel en dat lijkt me moeilijk,maar ik heb er geen zicht op.
Nu liggen wij te wachten om samen met ongeveer 40 andere boten, het startschot van de
race te beleven. Er zijn in totaal weliswaar 200 boten,maar die zijn verdeeld in drie groepen
of klasses. De groepen starten na elkaar, elk met een andere startvlag. Wij hebben een witte.
De wind is hier en daar bf 3 tot 4 maar op andere plaatsen 5 tot 6 en er wordt ook gewaar-
schuwd voor bf 7. Verder is het buiig,dus is het afwachten of het ons zal lukken kruislings
(want er mag niet gemotord worden) het rak door te steken. Om het even heel simpel uit
te leggen:
Rak Om snelheid te maken moet er gekruisd worden.Mocht
dit niet lukken, dan gaan we terug en volgt morgen een
nieuwe startpoging, die ook geldig is. De start gaat dan
vanaf een bepaalde boei (ik weet niet meer welke).
Het rak is ook erg smal, het is een vaargeul tussen Schiermonninkoog en Lauwersoog door. Een ander probleem van deze tocht is dat we hierdoor drie dagen achter
elkaar op zee zitten. Dat is best zwaar. Naast ons liggen een stel noren met een boot zonder
kuip. Die mannen zitten aan een lijn vast en dus voor het gemak in zee.
Gisteravond hebben we hier een klein feestje gevierd met de onvermijdelijke whiskey en het
onvermijdelijke bier dat bij het standaardoverlevingspakket van de zeevarende behoort.
Over mijzelf: ik maak het redelijk tot goed, alleen dat slapen hier valt niet mee. De breedte
van de kooi schat ik op een centimeter of vijftig, dus omdraaien kan eigenlijk niet. Altijd is
er wel een arm of been in de weg. En het is warm met vier ronkende mannen bij elkaar. En ze
zagen en ze zagen wel een heel regenwoud om per nacht.
De schipper slaapt op de bank en de meisjes hebben de kooien achter geheel tot hun beschikking.
· Gruwel: meloen als toetje ! Dan nog liever een vliegende storm om misselijk van te worden.
Zaterdag 15-7
Nu schrijf ik dit bij het gesnor van de warmdraaiende motor (voor de stroom en warmwater-
voorziening) en een aantal die alvast het avondeten aan het klaar maken zijn. De tafel schudt
behoorlijk want het zijn dikke stronken prei. Ik weet niet of alles wat ik schrijf van belang is.
We horen nu van de tactiek. Maarten doet het stuur en de marifoon, Bas houdt de vlaggen en
de toeters van de wedstrijdleiding in de gaten en twee anderen doen de schoten.
Paalsteek
Paalsteek ? Geen nood:
Er was eens een vijvertje
aan het vijvertje stond een boompje
uit de vijver kwam een slangetje
het slangetje keek achter het boompje
maar zag niets
en dook toen weer in het vijvertje
De vissers in Lauwersoog zijn joviaal en de sfeer is hier goed.
De start is om 14.40 h. hoor ik net. Ik ben benieuwd..Ik denk dat er geen tijd zal zijn
om een foto te maken, wat jammer,maar onvermijdelijk is. Er gaat voortdurend een
helicopter over met mensen die het geheel van boven willen zien en het schijnt dat
ook de staatssecretaris boven ons wentelt. Op de dijk naar de start krioelt het van de
mensen.Later vraag ik mij af waarom ik mijn vader niet gevraagd heb naar Lauwers-
oog te komen voor een paar unieke foto’s. Het antwoord daarop is dat ik mij veel te
laat heb gerealiseerd dat wij deelnemer aan de race zouden zijn. Pas toen ik Maarten
met het startbordje aan de gang zag, besefte ik dat. Het startnummer klopte ook niet,
want er ontbrak een ‘1’, zodat deze er met viltstift bijgezet moest worden.
18.10 h.
Varen nu op volle zee, met het grootzeil vol erop en de fok erbij. Het weer is goed,
alleen de golven zijn hoog, ongeveer 1.60 meter. Vanmiddag om 1400 zijn we ver-
trokken en dat ging nogal hectisch. Bij het reven van de sponsorvlaggen bleef de vlaggen-
lijn steken en hij knapte, zodat het bovenste gedeelte fier achter de boot wapperde in
wind. Eerst probeerde Maarten door de boot rond te draaien de lijn los te krijgen, maar
dat lukte maar half. Daarna werd de boot naast een verlaten ijsschip gemeerd en zijn
Bas en Gerard daar op geklommen. Gelukkig kreeg Gerard snel de lijn te pakken en
kon hij de vlaggen binnenhalen.
Nu werd het pas echt moeilijk, want bij de start lagen heel veel boten. We maakten eerst
een oefenrondje en wilden naar de startboei varen, toen een ander schip ineens een onver-
wachte passeerbeweging maakte en ons bijna ramde. Omdat we daar zo mee bezig waren, ramden wij ook bijna de gele startboei.
De daders waren niet onze vrienden uit de sluis, maar die hebben ons wel breed glimlachend
ingehaald. Laat ze er gelukkig mee worden.
Wie het wel zijn geweest heeft niemand van ons goed kunnen zien.
Maar na de start moesten we kruisen, zoals ik al vertelde, en dat was niet al te eenvoudig,
het was smal en druk. Maarten was stuurman en gaf aan wanneer wij overstag moesten gaan.
Voor mij persoonlijk gaat dat overstag gaan iets te snel, zeker omdat het zo druk is en er
eigenlijk niets fout mag gaan. Ik word door Manon die ook aan de bakboordkant zit, goed
en geduldig bijgestaan.
*
Maandagmiddag 18.20 h.
In de tussentijd weinig tijd gehad om te schrijven. Zaterdag was lastig vanwege de noord-
westenwind bf 5 tot 6. Het schip kwam zeer schuin te liggen, en het was donker weer en
regenachtig. ’s Nachts kon ik het roer in ieder geval niet meer goed vast houden, dus heb
ik het uit veiligheidsoverwegingen achterwege gelaten. Het was ongelofelijk zwaar.
Ik probeerde het toilet te bereiken, maar rolde om en nam de WC deur mee. Die hield ik
in mijn handen. Maarten geroepen en deze was niet eens verbolgen over dit vandalisme.
Wel kwaad was hij, toen hij zag dat de afsluiter van het wc fonteintje openstond en het
water eruit bubbelde. Ik zei dat ik de dader niet was, maar oei..als blikken konden doden..
overigens ligt die dader nog steeds op het kerkhof... ( In mijn gedachten zie ik de berichten
al: Freedom did not finish . WC kraan stond open in storm)
Zondag, gisteren, was de wind matig tot zwak bf 3 tot 4,dus dat zeilde wel prettig, ook van-
daag is er die windsterkte. De koers is nog steeds noord. Vanmorgen rond 800 uur zijn we
de Duitse wateren gepasseerd en in Deens vaarwater gekomen.
Het is grappig te zien hoe we langzaam ‘verloedere n’ hier aan
boord. Dagen op zee betekent ook dagen geen water op je lijf, dus
plakken haren alle kanten op en verschijnen er snorren en baarden waar ze nog niet eerder hebben gezeten.
Vanmorgen, om 9.15 h. hebben we een ingewikkelde manoeuvre uitgevoerd, met het op-
zetten van de halfwinder. Een halfwinder is een groot zeil (meestal met grote,frisse kleuren)
in plaats van de fok. Zoals de naam al zegt, wordt een halfwinder gebruikt bij halve wind, om
snelheid te winnen. Maar toen onze halfwinder erop zat, nam de snelheid helemaal niet toe.
Bleef op 3 mijl per uur steken. En plots schoot het zeil los en plonste in zee. Een ogenblik
stonden we allemaal verbouwereerd er naar te kijken. Toen holden we over het dek en sleepten het doek uit de zee. We zijn niet van plan om het hier nu door op te geven.
Ik vind het voor de mast staan op volle zee nog onwennig. Het is hartstikke glad en wiebelig
en je moet proberen je goed vast te houden.
Er zijn nu geen zieken meer.Zaterdag was de helft min of meer ziek of zwak. Bas en ik hebben geprobeerd wat te slapen in de kooi van Maria, tijdens haar wacht. Maar Bas was
daar niet gelukkig mee, want we ploften bovenop elkaar. Hij vertrok en zijn commentaar
was: “Dit is alleen handig als je van elkaar houdt..”
Over de radio geven de deelnemers aan elkaar de posities door. Ze doen dat op een speciaal
kanaal : nr.77. Kanaal 16 wordt voor noodzendingen en waarschuwingen opengehouden.
Gisteren dreef er ergens een grote,witte,onbekende boei in zee en dat soort dingen.
Voor me, op de slingerende tafel ligt het boekje met zeilinstrukties van de CAM-race:
het is verboden te motoren en : “..na het passeren van de TE Traffic Separation Zone
tot de finish in Larvik dienen de deelnemers iedere dag uit te luisteren op VHF Channel
77 op 00.00 UTC +2 tot 00.15 UTC +2 en van 1200 uur UTC +2 tot 1215 uur UTC +2.”.
Wie doen er mee op onze boot ‘Freedom’ ?
Dat zijn heel verschillende mensen. Bas (30) is bijvoorbeeld journalist, Jos (38) is ondernemer (schildersbedrijf), Maria (36) is verpleegkundige ( AVL A’dam), terwijl Manon
stewardess en communicatiewetenschapper is. Gerard (38) werkt bij de geldfabricage
van de Nederlandsche Bank (had een zakje met versnipperd geld bij zich) en ik zelf (33)doe salarisadministratie. Maarten is beambte bij de posterijen. Dit is een gevarieerd gezelschap dus, maar het gezelschap is rustig en intelligent. Hoe dat met de andere boten is weet ik niet.
Maandag 17-7-2000
1900 h. Pff, ik verlang er wel nu naar eens een keer land te zien. En een douche. Dan nog iets: waar is de zomer gebleven ? Het lijkt wel herfst. Uit de salon komt het geluid van Stevie
Wonders plaat ‘Hotter dan july’.
Dinsdag 18-7-2000
9.55h. De race ligt stil in de windstilte. We varen net aan 1 mijl per uur en dat met nog
60 mijl voor de boeg ,da’s dus nog 60 uur dobberen !
Maar ik blijf optimistisch er gaat wel wind komen. Overigens liggen we nu in het Skagerrak,
volgens kenners qua moeilijkheid Kaap de Goede Hoop ,niets van te merken. Volgens het logboek hebben we de afgelopen 4 uur 7 mijl gelopen. Om 9.00 uur hebben we de fok ingehaald en de halfwinder er weer opgezet.
Nee, he ,die pen houdt er mee op en die andere kan ik niet vinden.Het is ongelofelijk hoe ge-
makkelijk je op zo’n kleine boot alles kwijt kunt raken.
De Duitser Dorti komt weer eens langs en dat niet op gepaste afstand. Patser.
In het district waar we gister doorheen zijn gekomen,staat nu bf 7 !!
We maken melige grappen over het gebrek aan wind en over de lucht die we onder onze
kleren hebben.(Uittrekken is explosiegevaar)
Maarten neemt een douche en Gerard slaapt op het voordek,met zijn hoofd onder de half-
winder. Anouk zingt met een kinderstemmetje en op het vlakke water zien we boten, ook
zonder fok en grootzeil, eveneens met halfwinder. We vermoeden dat we in de achterhoede
liggen van de race.
Gisteren wierp Manon,tijdens het eten, een glaasje water in mijn schoot en dat drupte op de
bank,Maartens geliefde slaapplek. En dat terwijl zij verhalen vertelde over turbulentie in
vliegtuigen en mensen die uit hun stoel worden geslingerd (met dodelijke afloop).
Vannacht was het veel lichter dan anders op zee. Volgens Bas heeft dat te maken met de
hoge positie (56 graden) omdat de zon boven de noorderkeerkring staat. Ander onderwerp:
hij vertelt dat zijn vader technische diensten verleende voor het loodswezen IJmuiden ,zo
ongeveer op hetzelfde tijdstip als dat mijn opa daar loods was. Zouden ze elkaar gekend
hebben ? We kunnen het hen niet meer vragen. Ik heb alleen nog maar hele vage herinne-
ringen aan mijn grootvader. Ik herinner mij dat hij mij achterop de fiets heeft gezet en dat
we Ijmuiden doorfietsten en naar een boot gingen. Daar in een ruim,zaten vier,vijf mannen
aan een borrel en het was heel gezellig. Was dat de loodsdienst ? Hoogstwaarschijnlijk is
het de afhaler geweest.
*
Gisteravond kwam ereen bericht binnen op Maartens mobiel. Uit de kust werken die dingen
niet overal. Hij had contact met ‘zijn meissie’ en was zichtbaar opgelucht.
Twee van de bemanning vertellen me dat ze ‘onbewust vrijgezel’ zijn en beiden zijn bedrogen. Ikzelf heb al tien,twaalf jaar niemand meer ontmoet en dat stemt me soms
ook triest, en ergens heb ik de hoop al lang opgegeven, maar dat van hen is erger.
Ik stop er weer even mee. Lag nog wel even wakker vannacht, te luisteren naar
het kraken van de touwen en die vreemde knikkergeluiden waren er ook weer. Het water
schuimt en borrelt en piept. Stop.
18-7-2000
Koersen nog steeds in de richting van Noorwegen,met de halfwinder aan stuurboord en daar
tussen een boom. Dit vanaf een uur of twee hedenmiddag.
Deze opstelling heet ‘het melkmeisje’.
De koers is nu 30 graden. De vaart een mijl of vier.
Vanmiddag was het warm en gezellig. Echt korte broekenweer. Jos ving makreel met een
zogenaamde makrelenplank.
1. plank
blinkers
2.
door zijn eigen gewicht trekt de vis het plankje omhoog
Het plankje werd tussen een ongelofelijke hoeveelheid kwallen getrokken.
Deze 12 makrelen zijn nu in de oven gaar gebakken en kunnen worden opgegeten. Ook Manon deed mee aan het visvangen. Ik zag hoe ze geroutineerd de vis van de haak haalde
de kop eraf sneed en de ingewanden aan de zee teruggaf.
In de verte klonk gedonder,want er is een gebied waar munitie wordt vernietigd.
De dames M & M wasten hun haar op de achterplecht en dus zal de watervoorraad wel
zo’n beetje aan z’n einde zijn. (Niet denigrerend bedoeld)
De boot ligt bij deze koers en windsnelheid lekker rustig en dat mag ook wel weer eens.
Overigens meren we niet aan in Larvik, want die haven kan niet alle CAM-race boten
hebben. Er wordt aangemeerd in Staveren. Dat ligt een baai verderop.
18-7-2000 16.25 h.
Het mooie weer is nu wel weer voorbij. Grijze wolken drijven over. Het is een graad
of twintig. We hebben muziek uitgezocht voor als we over de finish lijn gaan, dat is
Emma Chapplin geworden. Klassieke zang met een pop sausje. Filmische sfeer, zo te horen.
De muziek schalt uit de salon, over het dek. zelfs Andre Hazes komt langs met ‘zij gelooft
in mij’, maar ook de Dijk ‘..langzaam gaan we onderuit..’ en ‘de nozem en de non’ van
Cornelis Vreeswijk, die in Noorwegen nogal buitengewoon populair is. Zo neem je waar
je reist je eigen land mee.
Ik weet niet wat leuk is om op te schrijven, ik doe er maar een gooi naar. Is een gesprek
over een pakje oude scheepsknopendrop interessant ? Voor ik weg ging stopte ik het schrift
in mijn tas met het idee van: “Ach, ik zie wel, wordt het wel leuk genoeg om over te schrijven ?”Dus voorzichtig een stukje begonnen, het moest ook niet te melig zijn en duidelijk voor niet-opvarenden. Tot nu toe ben ik redelijk tevreden. Wat ik jammer vind is dat ik niet kan koken, mijn kookkunst is zodanig,nee, dat wil ik ze niet aandoen. Ik help weleens een ui te snijden en was af. Maar soms heb ik wacht ten tijde van de afwas en lijkt het net of ik mijn snor druk.
*
Wat heeft een modern jacht aan apparatuur ?
Marifoon: om te luisteren of met andere schepen te spreken via bepaalde kanalen. De bekendste is wel kanaal 16, dit is
het noodkanaal. Gesprekken die over de race gaan, worden gevoerd op kanaal 77.
GPS: een inmiddels redelijk bekend systeem dat via 5 satel-
lieten de positie coordinaten doorgeeft. Achterop de
boot zit een klein rond kastje dat signalen uitzendt
naar de satellieten.Het sterretje schieten is nu niet
meer nodig,tenzij de stroom uitvalt.
Dit systeem kan ook de snelheid over de grond
weergeven en het is ook mogelijk er zogenaamde
waypoints in te zetten, die je kunnen vertellen
hoe laat je ergens zal zijn.
Naftex: een systeem met piepsignalen en automatische
berichtenweergave over bijvoorbeeld het weer.
Radar : Voor tijdens slecht zicht situaties andere schepen
die naderen te kunnen zien.Het schip heeft ook zelf
een reflector (in de mast) om gezien te kunnen
worden.
Verder heeft het schip apparatuur als : het kompas, een
barometer, een dieptemeter, een snelheidsmeter (boot zelf)
en een windrichtingmeter. (Dit laatste in combinatie met
het aloude vaantje)
Nu even genoeg.
Woensdag
19-7-2000
Om vier uur in de ochtend door iemand wakker gemaakt. Eindelijk in Larvik aangeland.
Gingen om zeven minuten over vijf over de finishlijn. Die lijn lag in het verlengde van
een boei,een soort pijp, over bakboord en de vuurtoren over stuurboord. Gejuich en heel veel vreugde,dat het toch gelukt was en binnen de tijd. De borrel kwam uit de tafel, en Maarten
maakte een groepsfoto. Uit de salon kwam de muziek van Emma Chapplin, zoals was
afgesproken.
Het was al redelijk licht in de baai en niet koud. Op de rotsen de vuurtoren en het was
een prachtig gezicht.Het was eerder die nacht een rustige nacht met volle maan en volle
buiken, want wij hebben die twaalf makrelen soldaat gemaakt met macaroni. En dan vragen ze zich nog af waarom we niet harder dan twee mijl per uur gaan.
De baai is ingeklemd tussen rotsen en boompartijen en de weinige huizen die er zijn,
zijn er op slordige wijze tegen aan geplakt.
Nu liggen we dan in de haven van Staveren,tussen bijvoorbeeld de Arethusa,de Invotis
en de Zeesnor. De zeesnor is zijn voorstag verloren in het vuur van de strijd. Gewoon
geknapt want het moge dan wel- volgens de advertenties- supersterk en vederlicht zijn,
het kan wel kapot.En zeesnor is zeemanstaal voor ‘schuim voor de boeg’. En de schipper
zelf heeft een witte snor. Begrijp je ? De schipper van de Zeesnor,die naar verluidt uro-
loog is,(en vroeger gele zeilen had) bezoekt onze boot en vertelt verhalen over zware zeereizen. Ook Maarten heeft wat te laten zien: hij toont foto’s van de reddingsoperatie van zijn schip voor de kust van Lowestoft. De motor deed het niet meer en het was windkracht 9 en Laurens was toevallig in de buurt en die maakte de foto’s van zijn leven. Ik moet toegeven dat het er griezelig spectaculair uitziet. Het is gelukkig maar heel zeldzaam dat zoiets gebeurt.
Naast de zeesnor ligt de testosteronboot , je weet wel die van de sluis.
Ik wil nu niet gaan slapen,want om negen uur willen deze heren er tussen uit en moet
deze boot andermaal opzij.
Ik schrijf dit nu gezeten op de achterplecht, in het zonnetje. Natuurlijk ben ik te vies om
aan te pakken en die baard brr... Nu stop ik, misschien dat ik me straks nog iets weet te
herinneren,wat ik nu even niet weet.
In de haven gelooft men moeilijk dat we zoveel makrelen hebben gevangen.Bericht van het
wedstrijdfront: in onze klasse zijn wij een-na-laatste geworden.
Niemand ligt hier wakker van hoor.
19-7
Een beetje gerommel in de haven. De zeilers zitten voor het grootste deel op hun boten en
praten met grote gebaren over de avonturen op zee. Bij die is de schroef eraf gevallen en bij
die brak de fokstag.
Het is een aardig vertoon hier, met die tweehonderd boten bij elkaar. Een beetje snoeven,
een beetje loeren.Hier en daar wat commercie;een botenbouwer uit Den Helder showt zijn
nieuwste creatie. ‘Ja mijnheer,ook een team basketballers kunnen uw boot een weekend
huren’.
En gezelligheid kent geen tijd: als ik over een achterdek loop om een kabeltje te trekken
voor de walstroom,word ik voor ‘boerenlul’ uitgemaakt. Een andere testosteron boot.
We zijn langs de baai gelopen,een inham begrensd door hoge rotsblokken,licht van kleur.
Een strandje en daarboven een pyramide vormige gedenktoren. Veel groen evengoed nog
dat schijnbaar kan groeien op de rotsige grond.
’s Nachts heeft de omgeving dat waar je van droomt, of wakker ligt,of allebei, of je weet
niet hoe je het moet omschrijven.
Het dorp op de heuvel is aardig en straalt een en al nuchterheid uit. Veel houtwerk, wit
van kleur en weinig franje. Geen naambordjes.Ik wandel er samen met Gerard doorheen.
We bezoeken een militair herdenkingsterrein en er staat een wacht die in de houding springt.
22.00 h.
Kennelijk is het dorp toch niet zo vredig als gedacht.Bij de deur van de kroeg een uitsmijter
met VAKT op zijn borst. wat nu ? Zijn die drie tieners van Staveren vuurwapen gevaarlijk ?
Zitten na de kroeg ,op het achterdek in het blauwachtige schijnsel van de baai en luisteren
naar iemand die nogal hard klassieke muziek draait.Wij keuren het goed, het heeft wel wat.
Opera, een wiegeliedje, en een prachtig stuk Mozart (lang over nagedacht wat het was)
klinken over het water.
20-7-2000
9.50 h. Alweer een mooie morgen. In de mast van de zeesnor hangt een man in een bootsman-
stoeltje. Zo vroeg al ? Er staat een stevig briesje.
Limerick (gemaakt door Bas en Manon)
Een vrouw met een trekzak in Larvik
maakte muziek met een bakblik
ze zei: ’ t is geen vak,
maar ik hou van die zak,
en daarom,ja daarom ja, trek ik.
17.15 h.
Kijken naar de optimisten race. Dat zijn bootjes waarin kinderen zeilen leren. We zijn met
een veerboot hierheen gebracht en zo direkt volgt de prijsuitreiking. Een beetje raar gezicht,
die grote kerels in die drie kleine bootjes. ze zeilen fanatiek. Ze varen met de wind van voren
aan de wind. Het bootje is 1,5 meter lang en heeft een zeiltje met een oppervlak van 6 m
kwadraat (schat ik)
Het tafereel wordt gadegeslagen door de zeezeilfamilie,zittende op de rotsen en uiteraard
ook commentaar leverende. De deelnemers nemen het heel serieus. De toeschouwers lachen.
Ik schrijf terwijl ik zelf doodziek ben van een ‘heimwee-aanval’ op de veerboot hierheen. Ik heb me gedurende de reis nog niet zo eenzaam gevoeld en vraag me niet waarom maar ik had de tranen in de ogen staan en dat is erg als iedereen om je heen lacht. Ik probeer nu even te genieten
en niet toe te geven aan deze onverwachte sombere bui. Morgen komt ereen nieuwe bemanning
en een andere schipper, dus geeft een ander perspectief. Niet dat deze mensen slecht zijn hoor,
maar het wordt weer anders. Heimwee is iets duisters en er wordt lacherig over gedaan, maar het
is niet prettig als het je overvalt en ik ga hier niet om liegen.
De hoorn klinkt. Daar gaan de boten N2575 ligt een bootlengte voort op het andere bootje:
N1432,die loopt langzaam in.N2197 raakt nu het roer kwijt en botst met 2498.Ook 1432 is
de weg kwijt en geeft het op. Ik hou nu op hierover te schrijven.Het is leuker om het gewoon
te doen of bij te wonen. Als je het doet merk je vanzelf wel dat het niet al te makkelijk is !
De winnaar wordt uiteindelijk de noor die naast ons in lauwersoog lag,in zijn badkuip.Met
een tactische manoeuvre nam hij zijn tegenstander de wind uit de zeilen en kon de wedstrijd
met een straatlengte in zijn zeilzak steken.
Terug naar vanmorgen.
Vanmorgen zijn we meegevaren in de zeilparade. we waren niet verplicht, maar gisternacht hebben we daarover een stemming gehouden. Wel/niet meedoen ? Wel dus.
Alle boten achter elkaar,achter het vlaggeschip van de CAM race, de Mare Frisium.
We voeren naar Larvik zelf en passeerden luid toeterend de haven,terwijl de ferry passeerde.
Maar daar in larvik stond niemand op de kade. Het gebeuren interesseert de Larvikkers
kennelijk geen fuck. Zo’n parade is bedoeld als een groet aan het organiserende dorp, maar
het wordt hier niet zo beleden. Met een ouderwetse toeter blaas ik een saluut en Bas is voor-
lopig even gehoor gestoord. Voor de marifoon speelt iemand ‘daar was laatst een meisje’ op
een trekzak,maar de CAM-race commissie grijpt in. “De autoriteiten pikken dit niet..” horen
we.De marifoon is voor nood en niet voor gein.
De prijsuitreiking 18.45 h.
Enige heren in net pak plegen officiele woorden aan zichzelf,maar ook aan de deelnemers,
die nu en dan licht gefrustreerd reageren. Tijdens de speech van de voorzitter valt een van
de deelnemers van zijn houten bankje. van ergernis of verbazing ? Zeilers zijn heel fanatiek,
maar ja,er kan er maar een winnen en je moet geluk hebben. Om beurten mogen schippers
naar voren komen. Nr1 is Guantanamera geworden. Zwak applaus. De voorzitter gaat ijzeren-
heinig door, terwijl hij langzaam verdwijnt achter de wolken van de barbecue. Nr 6 in zijn klasse is geworden mijnheer Harteveldt met Freedom. Handenschudden. Een oorkonde en
een houten bord met verguldsel voor aan de wand van de nieuwe boot.
De voorzitter gaat gewoon door.Een rus is gediskwalificeerd omdat hij links van de startboei
is gestart,en dat terwijl hij helemaal de elba was afgezakt om mee te kunnen doen.Hij krijgt
een troostprijs. De schipper van de testoboot krijgt opvallend weinig applaus.
Langzaam kruip ik uit mijn dal. Een lekkere barbecue en aardige muziek en aardige Friezen
om de avonturen mee door te nemen. “Willem liet bloedvlekken achter op de kaart en twee
zware kerels van 120 kilo smakten door de boot..” Ik kan weer lachen, het is allemaal niet
zo erg. Maar tussen deze stoere avonturiers verlangde ik toch wel naar muffe burgerlijkheid,
naar mijn huis en de katten en zelfs wenste ik huisvader te zijn met een grote tuin een hond
en een verzameling kinderen. Zeezeilen bekijkende op de televisie.
Maar nu is dat voorbij. Vannacht een borrel gedronken op het achterdek en de morgen tege-
moet geslapen.
Manon is om 9.15 uur vertrokken en heeft haar finish muziek laten liggen. Blom,oen !
Gerard zal de muziek achterna sturen.
Een uur later arriveerde de nieuwe schipper, uit Hellevoetsluis, Robert en deze liet gelijk
een hele goede indruk achter door binnen een halve minuut in de mast te klimmen en een
val los te maken.
Vanavond om 18.00 willen we het gat uitvaren en wat ik heb gehoord, het mooie weer
tegemoet.
Om 14.30 h. hebben we Maria, Bas en Maarten begeleid naar de bus, naar het vliegveld.
Uitgezwaaid,dag. Het was leuk en tot ziens ! Meer wil ik er nooit over kwijt.
Tevens is er nu gearriveerd een nieuwe opvarende: Gerard. We zijn dus nu met vijf mannen
aan boord. En drie zijn aan het koken.
Buiten passeert een zeilschip van zeker 60 voet, het jacht van een oliesjeik ? Wat een be-
lachelijke grootte !
Bij ons binnen is er lichte onrust omdat de kip siam niet te vinden is.
Zaterdag 22-7
3.45 in de ochtend. Koers 200 voor. wind: niet aanwezig. Op de motor 5,5 mijl per uur.
Achter ons, aan de horizon, het geel oranje van de opgaande zon. Het wordt snel licht
op deze noorderbreedte. We proberen nu ook van alles uit: zonder fok, met halfwinder,
het grootzeil nog iets meer naar binnen,zodat er genoeg ruimte is om druk op de zeilen
te krijgen.
15.00 h. Evaluatie
Het is nu heel mooi weer. We varen op de motor en op grootzeil/halfwinder 6 mijl ten
noorden van de kop van Denemarken. Tijd voor de evaluatie.
Mijn verslag heeft zijn beperkingen. Veel details van de tocht heb ik bewust weg moeten
laten of ben ik domweg vergeten. Vergeet ook niet dat ik een landrot cq zoetwatermatroos
ben en daarom nog niet geheel ben ‘ingeslingerd’in de wetten der nautica.
Desondanks heb ik getracht weer te geven wat er gebeurd op een klein jacht,op een grote
zee.
Mijn dank gaat uit naar Maarten,voor zijn optimistische kijk op de zeilerij,naar Jos,voor
zijn geduld alles twee of drie keer uit te leggen,naar Bas, voor zijn humoristische verhalen
en limericken,naar Maria voor haar goede luisteren, naar Manon, voor haar snelle helpende
hand, en tot slot naar Gerard,onverwoestbare rots in de branding.
zondag 23-7
23.00 Jos en Robert willen een zogenaamde ‘bulletalie’aanleggen tegen het klapperen.
Ik moet de boot een beetje uit de wind draaien en dan schuifelen zij aan een life-line over
het dek naar voren. Het is best een onderneming, zo in het donker, maar ze doen het snel
en vakkundig. Het zijn echte keien.
2.00 ’s Nachts. Zeg nooit dat je er al bent: plots is de zee potdicht met mist. We zijn ongeveer
ter hoogte van de Jutland Banks als het gebeurt. (op 56 NB en 07 OL)
We zien helemaal niets meer. Robert besluit om via de marifoon contact te maken met andere
schepen. We varen op het grootzeil en de fok, zodat we geen motorgeluiden hebben en goed
kunnen luisteren.
Robert zegt: “All ships approaching jutland banks please contact sail yaught Freedom on
chanel 6..” (dat is het navigatiekanaal)
Stilte.
“Freedom ..your problem ?” (zwaar russisch accent)
“We approach jutland banks position 56.31.7 7.10.18.
“Can you repeat ?”
“Yes..56.31.7 7.10.18...”
Hierna geeft de rus zijn positie en op de kaart is te zien dat hij nog
ver weg is. Robert geeft de opdracht dat wij nog niet naar onze kooien
kunnen dus blijven we vermoeid zitten en turen in die dikke brei. Heel
soms is daarin een zwak lichtschijnsel waar te nemen. We hebben ook
de zwemvesten aan moeten trekken en dat is lastig bewegen.
Robert staart beneden naar de radar en vraagt zich af of wij wel zichtbaar
zijn. Het antwoord komt spoedig als plotseling een halve mijl achter ons,
schatten wij, een hoornsignaal klinkt.
“Are you the vessel using fog horn ?” vraagt onze schipper.
De toeteraar meldt dat hij ons niet gezien heeft. Op initiatief van Robert
verzamelen we aluminiumfolie en doen dit in een zeilzak, die tot boven
in de mast wordt gehesen.
Nu, 11.30 zit ik voor de radar. De koers is 201 graad west 55.45.63 06.16.09.
Op de radar is niets te zien van gevaarlijke naderingen. Gerard maakt soep
voor ons. Het zicht is 1 mijl.
23-7 zondag 20.20 h.
Al met al is mijn wacht en die van Jos gisteravond om 20.00 h. begonnen en heeft geduurd
tot 3.30 h. We hebben geslapen tot 7.00 h. en zijn doorgegaan tot 14.00 h. De mist is nu
redelijk opgetrokken, maar het was een vervelende ervaring. Het dieselreservoir is van-
avond bijgevuld met 50 liter rooie diesel.
Gerard the killer heeft gekookt en gezorgd voor een ‘stevige’ maaltijd met bonen en rijst.
Dat duurt nog een paar weken voor het is verteerd en dat terwijl we nog bezig zijn de la-
sagna van M&M te verteren. Noot: M&M hebben lasagne uitgedeeld aan andere zeilers
in de haven van Staveren. Dat was volgens Maarten de eerste keer in 25 jaar zeezeilen dat
er voedsel op die manier over boord ging.
De sfeer aan boord is na het vertrek niet meer zo gezellig als ie was, al hoewel iedereen
zijn best doet. Robert begint steeds meer te zingen. Hij heeft ons het hele ‘daar was laatst
een meisje loos’ uit de doeken gedaan.
Wind is er nog steeds niet, maar het is wel koud. We draaien hits van Sting en
ik moet eerlijk toegeven dat ik graag naar huis wil. Maar vannacht om 200 zal ik er weer uit
moeten. Het is even niet anders. Ik heb het gevoel dat de reis voorbij is, maar ik moet nog
doorgaan, op karakter. Ook de zee is nu weinig aan. Het is grijs weer en er is weinig ver-
keer.Robert belt zijn vriendin die thuis alleen haar verjaardag viert.
200 h. Het is een hele donkere nacht. De laatste wacht met Joske, die een sigaret opsteekt,
weer eens een sigaret opsteekt en weer eens een sigaret opsteekt en het stuurwiel met een
voet bedient. We varen over de eerste Traffic lane maar er zijn bijna geen schepen.
We spreken uiteraard weer over vrouwen over miscommunicatie en helemaal geen commu-
nicatie.
Maandag 24-7.
9.30 Toen ik nog sliep is de motor uitgezet. Met het grootzeil en de fok gaan we nu hard
voor de wind. Dit is het echte zeilen, we worden bijna vooruitgeblazen en je voelt
de trekkracht, wat het gebeuren zo leuk maakt. Ook Gerard, de witgoedtransporteur
uit Den Haag is zichtbaar opgelucht. Hij wilde al heel lang zeilen, maar het kwam
er niet van en nu had zijn vrouw een advertentie gezien en was het dan zover. Maar
ja, de windstilte en de mist zaten in de weg. Maar deze maandag is prachtig. De
zeilen bollen en we varen ‘plat voor het laken’. Omdat we de stroom ook nog mee
hebben varen we bij Ijmuiden op een gegeven moment 9,5 mijl per uur ! (GPS)
14.00 h. Daarstraks werden we aangevallen door een enorme hekgolf van een
vissersboot . Gerard the killer werd uit zijn kooi geslingerd en mijn kont is
nat.Bah. Robert dacht dat we op een zandbank waren gelopen.
De avond verloopt voorspoedig met golven van 2 meter hoog, voor de wind
varende. Het zeil krijgt een rifje. Dat betekent dat het zeiloppervlak wordt
teruggenomen. We varen om een regenbui heen, door van de kust af te varen.
Goed zichtbaar zijn Petten, de Hondsbossche zeewering, Egmond,Ijmuiden
en bij nacht uiteindelijk: Scheveningen. Een boog met licht en een turbulente
havingmonding. Aan weerszijden van de monding een toren met links een
rood en rechts een groen licht. De deining is heftig en het risico bestaat op
de strekdam te glijden. Vlakbij de haveningang horen we mensen roepen.
Het is familie van Gerard, waarschijnlijk heel blij dat hij heelhuids terug is.
Als we naar de ligplaats varen blijkt die bezet te zijn (later biedt de haven-
meester hiervoor zijn excuus aan). We draaien een rondje en meren even
verderop aan tegen de Minerva. Het gevolg is wel dat Gerards familie de haven
door moeten jakkeren op zoek naar hun dappere vader.
We zitten (of hangen) nog wat na met Robert en zijn vriendin die het uiteraard
over de eenzame verjaardag hebben.Ik geloof niet dat ze er van wakker lag.
Ze heeft wel twee uur in de haven moeten wachten op onze binnenkomst.
Dinsdagmorgen.25-7 10.00 h.
Behalve Jos is er niemand meer. We drinken een kop koffie in de snackbar
en zeggen weinig.
Ik was liever met iedereen teruggegaan, want nu staan wij hier alleen in een
verlaten haven bij een verlaten boot. Het waait zacht. Mooi weer voor een
lekker zeiltochtje.
***
In deze tekst ontbreken de oorspronkelijke tekeningen.
Catelijne blijkt bij navraag een ver familielid van mij te zijn.
Dezelfde dag dat wij de boot hebben afgemeerd, is deze in de verhuur gedaan door Duitsers en niet meer teruggebracht. Maanden later is de boot 'gestript' teruggevonden. Tussen Robert en
Maarten is een juridische strijd ontbrand, waarvan ik de afloop niet weet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten